Đàn ông có 2 con mà không có vợ hoặc vợ đã mất được ưu tiên mua nhà ở xã hội theo quy định mới của Luật Dân Số

Trong bối cảnh mức sinh tại Việt Nam đang giảm dưới mức thay thế, Dự luật Dân số được trình bày tại kỳ họp Quốc hội khóa XV sáng 23/10/2025 đã đề xuất nhiều chính sách hỗ trợ nhằm duy trì mức sinh thay thế và nâng cao chất lượng dân số. Một điểm đáng chú ý là quy định ưu tiên mua hoặc thuê nhà ở xã hội cho phụ nữ sinh đủ 2 con hoặc đàn ông có 2 con mà không có vợ hoặc vợ đã mất. Đây là biện pháp thiết thực, giúp các gia đình đơn thân ổn định cuộc sống, góp phần khuyến khích sinh đủ 2 con. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết quy định, điều kiện áp dụng và thủ tục thực hiện theo dự luật mới, dựa trên tờ trình của Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan.

Luật Pháp An Cần Thơ, với hơn 10 năm kinh nghiệm tư vấn pháp lý dân sự và dân số, sẵn sàng hỗ trợ bạn xác định quyền lợi, chuẩn bị hồ sơ và tư vấn miễn phí để tận dụng ưu đãi nhà ở xã hội theo quy định 2025.

1. Bối cảnh và mục tiêu của dự Luật Dân Số

Tình hình dân số Việt Nam hiện nay

Theo tờ trình do Bộ trưởng Đào Hồng Lan thừa ủy quyền Thủ tướng trình bày, Việt Nam đang ở giai đoạn dân số vàng với quy mô dân số đạt 101,1 triệu người (năm 2024), tuổi thọ bình quân tăng và chỉ số phát triển con người (HDI) cải thiện đáng kể. Tuy nhiên, Pháp lệnh Dân số 2003 đã không còn phù hợp, dẫn đến các vấn đề cấp bách:

• Mức sinh toàn quốc giảm dưới mức thay thế (dưới 2,1 con/phụ nữ).
• Mất cân bằng giới tính khi sinh cao hơn ngưỡng tự nhiên.
• Chất lượng dân số chưa đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế – xã hội.

Mục tiêu dự luật

Dự luật chuyển hướng từ kế hoạch hóa gia đình sang dân số và phát triển, với các biện pháp cụ thể nhằm duy trì mức sinh thay thế, giảm mất cân bằng giới tính và nâng cao chất lượng dân số. Chính phủ sẽ quy định mức hỗ trợ tối thiểu, còn địa phương căn cứ điều kiện kinh tế – xã hội để quyết định đối tượng và mức hỗ trợ cụ thể, đảm bảo phù hợp ngân sách.

2. Quy định ưu tiên nhà ở xã hội cho đàn ông có 2 con không có vợ

Nội dung quy định chính

Dự luật đề xuất ưu tiên mua hoặc thuê nhà ở xã hội theo quy định của pháp luật về nhà ở (Luật Nhà ở 2014, sửa đổi 2023) đối với:

• Phụ nữ sinh đủ 2 con.
• Đàn ông có 2 con đẻ mà không có vợ hoặc vợ đã mất.

Đây là chính sách mới, nhằm hỗ trợ các gia đình đơn thân (đặc biệt nam giới góa vợ) ổn định chỗ ở, khuyến khích duy trì mức sinh thay thế. Hỗ trợ này sẽ được tích hợp vào chương trình nhà ở xã hội quốc gia, với ưu tiên phân bổ quỹ nhà ở giá rẻ tại các đô thị lớn.

Điều kiện áp dụng

Để được ưu tiên, đối tượng cần đáp ứng các điều kiện cơ bản theo Luật Nhà ở và dự luật Dân số:

• Điều kiện dân số: Có đủ 2 con đẻ (con ruột), vợ đã mất (có giấy chứng tử) hoặc không có vợ (xác nhận tình trạng độc thân từ cơ quan hộ tịch).
• Điều kiện kinh tế: Thu nhập gia đình dưới mức quy định (thường dưới 11 triệu VND/tháng/hộ tại đô thị loại 1), không sở hữu nhà ở khác.
• Điều kiện cư trú: Thường trú tại địa phương nơi có dự án nhà ở xã hội.
• Hồ sơ chứng minh: Giấy khai sinh con, giấy chứng tử vợ (nếu áp dụng), xác nhận tình trạng hôn nhân từ UBND cấp xã/phường.

Lợi ích cụ thể:

• Ưu tiên phân bổ nhà ở xã hội với giá ưu đãi (từ 10-15 triệu VND/m², thấp hơn thị trường 30-50%).
• Hỗ trợ vay vốn ưu đãi từ Ngân hàng Chính sách xã hội (lãi suất 4,8-5%/năm).
• Miễn/giảm phí thuê nhà xã hội trong 5-10 năm đầu.

Theo dự luật, chính quyền địa phương sẽ quy định mức hỗ trợ cụ thể dựa trên ngân sách, đảm bảo công bằng giữa các đối tượng.

3. Các hỗ trợ khác trong dự Luật Dân Số liên quan đến sinh con thứ hai

Dự luật không chỉ tập trung vào nhà ở xã hội mà còn đề xuất các biện pháp hỗ trợ toàn diện để khuyến khích sinh đủ 2 con:

• Tăng thời gian nghỉ thai sản: Phụ nữ sinh con thứ hai được nghỉ thêm 1 tháng; nam giới được nghỉ thêm 5 ngày khi vợ sinh con thứ hai.
• Hỗ trợ tài chính: Dành cho phụ nữ dân tộc ít người, phụ nữ sinh đủ 2 con trước 35 tuổi, và phụ nữ ở địa phương có mức sinh thấp (hình thức: tiền mặt, voucher y tế, hỗ trợ giáo dục con cái).
• Giải quyết vấn đề giới tính: Tăng cường truyền thông, tư vấn tiền hôn nhân để giảm mất cân bằng giới tính khi sinh.

Những biện pháp này nhằm khắc phục định kiến giới, áp lực kinh tế và nâng cao chất lượng cuộc sống gia đình, góp phần vào phát triển kinh tế – xã hội bền vững.

4. Thủ tục thực hiện ưu tiên nhà ở xã hội theo dự luật

Quy trình cơ bản

1. Xác định đối tượng: Nộp hồ sơ xác nhận điều kiện dân số tại UBND cấp xã/phường (giấy khai sinh con, giấy chứng tử vợ, xác nhận độc thân).
2. Nộp hồ sơ nhà ở xã hội: Tại Sở Xây dựng hoặc Ban Quản lý dự án nhà ở xã hội địa phương, kèm chứng nhận từ cơ quan dân số.
3. Thẩm định và phân bổ: Cơ quan nhà nước thẩm định trong 15-30 ngày, ưu tiên đối tượng theo dự luật Dân số.
4. Ký hợp đồng: Mua/thuê nhà với hỗ trợ vay vốn từ ngân hàng.

Thời gian và chi phí

• Thời gian xử lý: 1-3 tháng (tùy địa phương).
• Chi phí: Phí hồ sơ 500.000-2 triệu VND; hỗ trợ từ dự luật giúp giảm gánh nặng tài chính.

Lưu ý 2025: Dự luật dự kiến thông qua cuối kỳ họp Quốc hội tháng 10/2025, áp dụng từ 2026. Các địa phương như TP.HCM, Hà Nội sẽ ưu tiên triển khai sớm.

5. Dịch vụ tư vấn tại Luật Pháp An Cần Thơ

Luật Pháp An Cần Thơ chuyên tư vấn pháp lý dân số và nhà ở xã hội, giúp bạn tận dụng ưu tiên theo dự luật mới:

• Tư vấn miễn phí: Xác định quyền lợi, chuẩn bị hồ sơ chứng minh điều kiện (dịch thuật công chứng nếu cần giấy tờ nước ngoài).
• Hỗ trợ thủ tục: Đại diện nộp hồ sơ tại UBND/Sở Xây dựng, theo dõi tiến độ.
• Tư vấn toàn diện: Kết hợp với các chính sách hỗ trợ sinh con thứ hai, đảm bảo quyền lợi gia đình.

CÔNG TY LUẬT TNHH MTV PHÁP AN 📌: 1/9 Mậu Thân, P .Ninh Kiều, TP Cần Thơ 📞 : 02923 734 995 📧 : luatphapan@gmail.com 🌐 : luatphapan.com Zalo :0839 678 006 Facebook: Luật Pháp An Cần Thơ – Tư vấn & Dịch vụ pháp lý