Lời kêu gọi chấn chỉnh: Không gian nghệ thuật cần được thanh lọc
Trong bối cảnh văn hóa đương đại phát triển mạnh mẽ, nhiều tác phẩm âm nhạc lệch chuẩn đang gây lo ngại. Cần chấn chỉnh, thanh lọc không gian nghệ thuật để bảo vệ giá trị thẩm mỹ, đạo đức và thuần phong mỹ tục Việt Nam
1. Bối cảnh: Khi âm nhạc vượt khỏi giới hạn nghệ thuật
Âm nhạc vốn là một phần không thể thiếu trong đời sống tinh thần, góp phần nuôi dưỡng tâm hồn và hình thành thẩm mỹ văn hóa của mỗi người. Tuy nhiên, trong vài năm trở lại đây, không gian nghệ thuật Việt Nam – đặc biệt là âm nhạc – đang chứng kiến sự bùng nổ của những sản phẩm có nội dung phản cảm, lệch chuẩn, thậm chí đi ngược lại giá trị đạo đức và thuần phong mỹ tục dân tộc.
Một số ca khúc lan truyền nhanh trên mạng xã hội, do các nghệ sĩ trẻ sáng tác và thể hiện, mang ngôn từ thô tục, ngạo mạn, hoặc cổ xúy cho lối sống buông thả, đã tạo nên làn sóng tranh cãi gay gắt. Không ít người trẻ coi đây là “trào lưu thể hiện cá tính”, nhưng thực chất, nó đang làm méo mó nhận thức về nghệ thuật chân chính.
2. Thực trạng: Ngôn ngữ âm nhạc bị biến dạng
Ngôn ngữ âm nhạc, vốn dĩ là công cụ tinh tế để truyền tải cảm xúc, nay đang bị lạm dụng như phương tiện để gây sốc và thu hút sự chú ý.
Trong nhiều sản phẩm âm nhạc hiện nay, người nghe dễ dàng bắt gặp những ca từ thiếu trong sáng, mang tính công kích cá nhân, thậm chí ám chỉ việc sử dụng chất cấm hoặc cổ vũ lối sống giang hồ, bất cần.
Một số nghệ sĩ trẻ như Jack, Pháo, Gducky, CLME, Andree, Bray, Đạt G, Hiếu Thứ Hai, Bình Gold… bị dư luận chỉ ra là có những tác phẩm mang yếu tố phản cảm, thể hiện thái độ ngạo mạn, thiếu tôn trọng khán giả. Điều đáng nói là phần lớn khán giả của họ lại là giới trẻ – nhóm đối tượng dễ bị ảnh hưởng nhất về nhận thức và hành vi.
3. Ảnh hưởng tiêu cực đến văn hóa và xã hội
Sự lan truyền của những sản phẩm âm nhạc lệch chuẩn không chỉ là vấn đề cá nhân, mà còn tác động sâu rộng đến văn hóa xã hội.
Khi nghệ thuật không còn giữ được sự “đẹp” trong nội dung, người trẻ sẽ dễ dàng tiếp nhận giá trị sai lệch về tự do sáng tạo, xem sự dung tục là cá tính và xem sự nổi loạn là tài năng.
Hệ quả là chuẩn mực đạo đức, thẩm mỹ và văn hóa cộng đồng bị xói mòn. Nguy hiểm hơn, nó còn làm suy giảm lòng tin của công chúng vào nền nghệ thuật Việt Nam – nơi lẽ ra phải tôn vinh cái đẹp, cái thiện và giá trị nhân văn.
4. Động thái chấn chỉnh từ cơ quan quản lý
Trước tình hình đó, ngày 24/10/2025, Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy TP. Hồ Chí Minh đã ban hành Công văn số 69-CV/BTGDVTU năm 2025 – một bước đi quan trọng nhằm định hướng và chấn chỉnh hoạt động âm nhạc trên địa bàn.
Công văn kêu gọi tăng cường phối hợp giữa cơ quan quản lý, tổ chức nghề nghiệp, giới văn nghệ sĩ, cơ quan báo chí và hội đồng phê bình nghệ thuật, hướng tới xây dựng một không gian nghệ thuật lành mạnh, nhân văn và phù hợp với bản sắc văn hóa dân tộc.
Đây được xem là lời cảnh tỉnh mạnh mẽ, đồng thời là cam kết bảo vệ không gian nghệ thuật Việt Nam khỏi sự xâm lấn của những yếu tố lệch chuẩn, phi đạo đức.
5. Góc nhìn pháp lý: Quyền tác giả và đạo đức nghề nghiệp
Bên cạnh khía cạnh văn hóa, vấn đề pháp lý trong sáng tạo nghệ thuật cũng cần được nhìn nhận nghiêm túc.
Theo Điều 6 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 (sửa đổi, bổ sung năm 2019), quyền tác giả phát sinh ngay khi tác phẩm được sáng tạo và thể hiện dưới một hình thức vật chất nhất định, không phụ thuộc vào việc có đăng ký hay không.
Tức là, mọi sản phẩm âm nhạc – dù phát hành trên nền tảng nào – đều phải tuân thủ quy định về quyền tác giả, bản quyền và nội dung.
Cụ thể, khoản 2 Điều 15 Nghị định 17/2023/NĐ-CP quy định rõ:
“Biểu diễn tác phẩm âm nhạc trước công chúng là quyền của chủ sở hữu tác phẩm, bao gồm việc trình bày, phát sóng hoặc phát lại cho công chúng tiếp cận bằng thính giác.”
Do đó, việc sử dụng tác phẩm của người khác, phóng tác, chế lời hoặc xuyên tạc đều có thể bị xử lý nếu xâm phạm quyền nhân thân và quyền tài sản của tác giả.
Không chỉ là vấn đề văn hóa ứng xử, đây còn là trách nhiệm pháp lý của người sáng tạo.
6. Thanh lọc nghệ thuật – Không phải cấm đoán sáng tạo
Thanh lọc nghệ thuật không có nghĩa là bóp nghẹt sự sáng tạo, mà là đặt ra giới hạn cần thiết để bảo vệ giá trị nhân văn.
Mọi nghệ sĩ đều có quyền thể hiện bản thân, nhưng phải ý thức được sức ảnh hưởng của mình đối với xã hội.
Một ca khúc, một câu hát hay một video có thể lan truyền đến hàng triệu người chỉ trong vài giờ. Vì vậy, nghệ sĩ phải có trách nhiệm với từng câu chữ, từng hình ảnh được công bố, bởi mỗi sản phẩm đều là tấm gương phản chiếu văn hóa của cả một thế hệ.
Việc chấn chỉnh hoạt động nghệ thuật theo tinh thần của Công văn 69-CV/BTGDVTU chính là hướng đi đúng đắn để dung hòa giữa tự do sáng tạo và chuẩn mực đạo đức – hai yếu tố không thể tách rời trong nghệ thuật chân chính.
7. Giải pháp: Hướng đến một không gian nghệ thuật lành mạnh
Để xây dựng một môi trường văn hóa nghệ thuật tích cực, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa ba yếu tố: Nhà nước – Nghệ sĩ – Công chúng.
-
Nhà nước: Tăng cường kiểm duyệt, hướng dẫn và xử phạt nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật về bản quyền và nội dung phản cảm.
-
Nghệ sĩ: Nâng cao đạo đức nghề nghiệp, trau dồi kiến thức thẩm mỹ, và ý thức về giá trị xã hội của tác phẩm.
-
Công chúng: Lựa chọn thưởng thức có chọn lọc, lên tiếng phản đối các sản phẩm lệch chuẩn, góp phần tạo sức ép xã hội tích cực.
Chỉ khi cả ba cùng hành động, không gian nghệ thuật Việt Nam mới thực sự trở thành nơi tôn vinh cái đẹp và nuôi dưỡng tâm hồn dân tộc.
8. Kết luận: Nghệ thuật là tấm gương của văn hóa dân tộc
Âm nhạc không chỉ để giải trí, mà còn để giáo dục, lan tỏa và định hình nhân cách xã hội.
Do đó, việc thanh lọc và chấn chỉnh không gian nghệ thuật là nhiệm vụ cần thiết, cấp bách – không chỉ của cơ quan quản lý mà của cả cộng đồng nghệ sĩ và người nghe.
Một nền nghệ thuật chân chính phải được xây dựng trên nền tảng đạo đức, thẩm mỹ và nhân văn. Đó mới là con đường đúng đắn để văn hóa Việt Nam phát triển bền vững, hội nhập mà không đánh mất bản sắc.
Xem thêm tại : Đã có Công văn 69-CV/BTGDVTU 2025 chấn chỉnh hoạt động âm nhạc có biểu hiện lệch chuẩn văn hóa ra sao?
| CÔNG TY LUẬT TNHH MTV PHÁP AN
📌: 1/9 Mậu Thân, P .Ninh Kiều, TP Cần Thơ 📞 : 02923 734 995 📧 : luatphapan@gmail.com 🌐 : luatphapan.com Zalo :0839 678 006 |
